Kamperbuitenpoort (Kamppoort) 14/06/2009
Posted by robstevens in 2e omwalling.Tags: bastion, stadspoort
add a comment
De
Kamperbuitenpoort vanuit het zuid-oosten. Anonieme gewassen pentekening
uit de 18e eeuw met de situatie uit het begin van de 17de eeuw.
De Kamperbuitenpoort, oftewel Kamppoort, werd gebouwd bij de uitleg van de stad (1380-1450) aan het eind van de Kamp. De stadspoort bestond uit een rechthoekige toren met een voorpoort.
Vondst van het mirakuleuze Mariabeeldje bij de Kamppoort. Olieverf op paneel, anoniem, 1e kwart 16e eeuw.
De poort is vernoemd naar de ‘kamp’, wat zoveel betekend als omheind terrein waar vee gehouden werd.
Gewassen tekening, L.P. Serrurier naar origineel uit ca. 1730.
De
Kamperbuitenpoort vanaf de buitenzijde gezien. Linksachter het
hoge poortgebouw, met daarvoor rechts de voorpoort. Linksvoor
de portierswoning. Cornelis Springer, 1850 naar de situatie voor 1837.
Aan het eind van de 16e eeuw omgeven werd de poort omgeven door een bastion (vooruitspringend deel van de vestingwal). In 1838 werd de poort gesloopt.
Anonieme gewassen pentekening naar een ets van A. Rademaker, 1646.
Aquarel, 1823.
Pen over potlood, later ingekleurd. Abraham de Haan, ca. 1730.
Plattegrond 1588 Braun en Hogenberg (klik).
Plattegrond 1649 J. Blaeu (klik).
Plattegrond 1824 A. Slits (klik).
In 1965 is de brug verlegd waarbij de bocht in de weg verdween. Daarbij greeg ook de beek een andere loop, en verdween ‘het Paardegat’ (de uitstulping rechts). Hierbij werden de resten van de Kamperbuitenpoort die nog in de grond zaten gesloopt:
Fotos door J.D.H. van der Neut, 1965.
Kamperbinnenpoort (Viepoort) 13/06/2009
Posted by robstevens in 1e omwalling.Tags: stadspoort
2 comments
Kamperbinnenpoort vanaf de Kamp gezien. Tekening, pen en penseel in grijs, door A, de Haen, 1729.
De Kamperbinnenpoort staat aan het einde van de Langestraat en was deel van de eerste omwalling van Amersfoort. Oude naam Viepoort (veepoort). De poort verloor haar functie na de bouw van de Kamperbuitenpoort (ca 1450).
Plattegrond 1588 Braun en Hogenberg.
Plattegrond 1649 J. Blaeu.
Deels afgebroken in eerste helft van de 16e eeuw, de voorpoort bleef staan. Daarvan werd de boog zo bouwvallig dat deze in 1827 werd weggebroken.
De situatie gezien richting Kamp begin 20e eeuw. Aan de rechterzijde, tussen de twee huizen, het sprengel.
De situatie gezien richting vanaf de Kamp in 1903/1905.
De poort is in 1933 grotendeels gereconstrueerd naar voorbeeld van het 13e eeuwse poortgebouw. Daarvoor werden alle bijgebouwen weggebroken.
De Kamperbinnenpoort vóór restauratie, gezien vanaf de Kamp.
Situatie anno 2009.
bron: www.archiefeemland.nl
Utrechtsebuitenpoort (Utrechtsepoort) 13/06/2009
Posted by robstevens in 2e omwalling.Tags: accijnshuisje, bastion, stadspoort, tolhek
add a comment
Utrechtsepoort vanuit de stad gezien. Rembrandt (?) ± 1650.
De Utrechtsepoort (Utrechtsebuitenpoort) lag aan het einde van de Utrechtsestraat.
Potloodtekening van Jan van Goyen, 1ste helft 17e eeuw.
Ook wel Sint Jorispoort of Sint Joostenpoort genoemd. Gebouwd tijdens de stadsuitleg (1380-1450) als een rechthoekige poort met voorpoort op de Singel.
Ingekleurde tekening, 18e eeuw, anoniem.
Aan het eind van de 16e eeuw werd de poort van een bastion voorzien. Aan de buitenzijde bevond zich een houten poort met het stadswapen. Vervolgens een ophaalbrug over de buitengracht waarmee de toegang tot de stad kon worden geblokkeerd. Aan de stadszijde bevond zich de hoofdpoort.
Tekening, anoniem, 1729.
Tekening, 18e eeuw, anoniem.
De Utrechtsepoort op het schilderij “Gezicht op Amersfoort” van Matthias Withoos uit 1672.
Op alle afbeeldingen, behalve die van Braun en Hogenberg uit 1588, heeft de poort een schuin aflopend plat dak. Het lijkt erop alsof de oorspronkelijke poort beschadigd is geraakt, en men het op deze wijze heeft gerepareerd.
Plattegrond 1588 Braun en Hogenberg.
Plattegrond 1649 J. Blaeu.
Plattegrond 1824 A. Slits.
In 1820-1835 gesloopt en vervangen door een tolhek (barrièrehek), want bij de inkomst van goederen in de stad werd belasting geheven.
De Utrechtse Barrière met accijnshuisje, 1864.
Nadat in 1865 de stedelijke accijnzen waren opgeheven werd in 1875 het accijnshuisje tot politiebureau bestemd. Het hek ging naar de ingang van Park Randenbroek aan de Bisschopsweg, waar het nog steeds staat:
bronnen:
– Francien Snieder: “De stadsmuren van Amersfoort” in Amersfoort Magazine jaargang 7 nr. 1 September 2004.
– Cor van den Braber: “Gezicht op Amersfoort” 2003.
Utrechtsebinnenpoort (Rodetorenpoort) 13/06/2009
Posted by robstevens in 1e omwalling.Tags: stadspoort
1 comment so far
De Utrechtsebinnenpoort (oude naam: Rodetorenpoort) lag bij de Varkensmarkt aan het begin van de Langestraat (voor de huidige huizen nr 5 en 7).
Het gebouw bestond uit een hoofdpoort met voorpoort en torentjes. Gebouwd eind 13e eeuw als onderdeel van de eerste omwalling. In 1513 verkoopt de stad de poort aan particulieren, vóór 1560 is de poort verdwenen.
De situatie in 1904. De huizen ter linkerzijde zijn later gesloopt om de weg te verbreden.
Aan de linkerzijde Het Sprengel. Bij het opvallende pand aan de rechterzijde met de klokgevel, Langestraat 9, liep vroeger de stadsmuur.
Nog steeds valt te herkennen dat hier vroeger een poort heeft gestaan:
- De huizen naast het sprengel stonden vroeger veel dichter aan de straat, net als bij de Kamperbinnenpoort het geval was.
- De straat loopt aan het begin krom, net zoals bij de Kamperbuitenpoort het geval was (dat maakte de poort beter verdedigbaar).
De
huidige situatie. Het witte hoekhuis linksachter staat nog wel aan
zijn oorsponkelijke rooilijn en is dus niet, zoals de huizen
links op de voorgrond, naar achteren verplaatst.
Plattegrond 1588 Braun en Hogenberg.
Plattegrond 1649 J. Blaeu.
Uit onderzoek van het hout van de dakconstructie blijkt dat Langestraat 9 in 1356 of 1357 is gebouwd. Tot aan de bouw van het linkerbuurhuis in 1619 bevond zich nog een doorgaande straat langs Langestraat 9. De huizen Langestraat 1-7 zijn gebouwd na 1613.
De vermoedelijke loop van de eerste omwalling, ingetekend op de plattegrond 1824 A. Slits (klik).
bronnen:
– J.A. Brongers: “Historische Encyclopedie Amersfoort”, 1998.
– A. van Engelenhoven: “Middeleeuwse huizen in Amersfoort”, 2005.
Bloemendalsebuitenpoort 13/06/2009
Posted by robstevens in 2e omwalling.Tags: accijnshuisje, bastion, stadspoort
add a comment
Gewassen tekening, L.P. Serrurier naar origineel uit ca. 1730. Op de gevelsteen is het jaartal 1588 zichtbaar.
De Bloemendalse buitenpoort was een stadspoort aan het einde van de Bloemendalsestraat, gebouwd bij de uitleg van de stad tussen 1380-1450. De poort bood toegang tot de weg naar Hoogland.
Gewassen tekening van Jordanus Hoorn, 1777.
Het betrof een rechthoekige toren met voorpoort op de Singel. Eind 16e eeuw werd de poort omgeven door een bastion (vooruitspringend deel van de vestingwal). Dit bolwerk was met een houten brug met het land buiten de stad verbonden. Op het bolwerk werd in 1700 de Israëlitische begraafplaats aangelegd.
De Bloemendalsepoort op het schilderij “Gezicht op Amersfoort” van Matthias Withoos uit 1672.
De poort is vernoemd naar de heerlijkheid Bloemendael, een gebied rond de Bloemendalseweg en de Hooglandseweg.
Plattegrond 1588 Braun en Hogenberg.
Plattegrond 1649 J. Blaeu.
Plattegrond 1824 A. Slits (klik).
Gesloopt in 1839 en vervangen door een hek, en een nog aanwezig accijnshuis (tolgaardershuisje).
De brug begin 20e eeuw.
De huidige situatie, met de nu stenen brug en het witte accijnshuisje in de achtergrond.
bronnen:
– Cor van den Braber: “Gezicht op Amersfoort”, 2003.
– www.archiefeemand.nl
Bloemdalsebinnenpoort (Havickerpoort) 13/06/2009
Posted by robstevens in 1e omwalling.Tags: stadspoort
add a comment
De Bloemendalse Binnenpoort vanaf de Weverssingel. Anonieme 18e eeuwse tekening naar de situatie van 1628.
De Bloemendalse binnenpoort (oude naam: Havickerpoort) lag tussen ‘t Zand en de Weverssingel. Eind 13e eeuw gebouwd als een rechthoekig torenachtig gebouw. Gesloopt rond 1660.
Plattegrond 1588 Braun en Hogenberg.
Plattegrond 1649 J. Blaeu.
De situatie anno 2009.
Slijkpoort (Leusderpoort) 13/06/2009
Posted by robstevens in 2e omwalling.Tags: molen, stadspoort, tabaksschuur
3 comments
Gewassen pen- en penseeltekening, W. Hortstink 1794.
De Slijkpoort lag aan het eind van de Slijkstraat. De naam is een verwijzing naar het drassige karakter van dit deel van de stad.
Gewassen pen- en penseeltekening, anoniem, eind 18e eeuw.
De poort werd gebouwd tijdens de stadsuitleg van 1380-1450. Hij werd ook wel Leusderpoort genoemd omdat de weg leidt naar (Oud-)Leusden.
De Slijkpoort vanuit het zuiden. Gewassen tekening van H. Spilman, midden 18e eeuw.
Aan de stadszijde stond een rechthoekig torenachtig gebouw met een hoog schilddak. Aan de buitenzijde werd de poort versterkt door een vooruitgeschoven toegangspoort op de Singel.
Gewassen krijttekening van J.A. Topfer. 1821.
Rechts molen ‘De Koning’ aan de Arnhemseweg, links een tabaksschuur. 2e helft 18e eeuw.
Deze poort werd gesloopt tussen 1837-1844. In 1888/1889 werd de Slijkstraat hernoemd in Arnhemsestraat, en kreeg de plek waar de poort had gestaan de naam Arnhemsepoort.
Plattegrond 1588 Braun en Hogenberg.
Plattegrond 1649 J. Blaeu.
Plattegrond 1824 A. Slits.
bronnen:
– Francien Snieder: “De stadsmuren van Amersfoort” in Amersfoort Magazine jaargang 7 nr. 1 September 2004.
– www.archiefeemland.nl
Sint Andriespoort 13/06/2009
Posted by robstevens in 2e omwalling.Tags: stadspoort
add a comment
De St. Andriespoort vanuit het zuid-oosten. Gewassen pentekening, toegeschreven aan G. Lamberts, begin 19de eeuw.
Gelegen aan het einde van St Andriesstraat. Gebouwd tussen 1380-1450; eenvoudige rechthoekige toren met poortdoorgang; gesloopt tussen 1837-1844.
Kopergravure door Hendrik Spilman (1721-1784).
Genoemd naar de St Andrieskamp of de, bij het Lazarushuis behorende, St Andreaskapel; deze was via een landweggetje vanuit deze poort te bereiken. De poort werd ook wel Driesjespoort (of Triesgens- dan wel Triesjespoort) genoemd.
Aquarel, ca. 1800, F.A. Milatz.
Aan de buitenzijde bevond zich aan ten westen van de poort een huisje met een hoge schoorsteen.
Plattegrond 1588 Braun en Hogenberg (klik).
plattegrond 1649 Blaeu (klik).
plattegrond 1824 Slits (klik).
bronnen:
– Francien Snieder: “De stadsmuren van Amersfoort” in Amersfoort Magazine jaargang 7 nr. 1 September 2004.
– Historische Encyclopedie Amersfoort.
robstevens
